Eğer eşlerden birisine ait bir dairede oturuluyorsa, bu eş aile konutunu dilediği gibi satamaz, devredemez, satış vaadinde bulunamaz, bağışlayamaz, konutu ipotek ettiremez, başkasına intifa veya oturma hakkı tanıyamaz. Bu hukukumuz açısından yeni bir anlayıştır. TOKİ20 yılda 1 milyon 200 bin konut üretti. 2020'de dar gelirli aileler için 50 bin, 2021'de de 100 bin sosyal konut projesi başlatıldı. EVİ OLMAYAN VATANDAŞ KALMAYACAK Ailekonutu şerhi, tapuda evin sahibi olan tarafın eşinden izinsiz konutu satmasını engellemek ya da eşlerin "bu ev benim" diyerek diğerini evden kovmasını önlemek için mahkeme Eştenizinsiz konut satışı yapılmayacak Aile konutu şerhi, tapuda evin sahibi olan tarafın eşinden izinsiz konutu satmasını engellemek ya da eşlerin "bu ev benim" diyerek diğerini evden kovmasını önlemek için mahkeme kararıyla uygulanıyor. Bundan sonra tapunun maliki olmayan eşin, konutun aile konutu olduğunu Tapuda aile konutu şerhi konulmuş olduğu halde satılırsa, bu satış geçersiz kabul ediliyor. • Rızası olmayan eş, Türk Medeni Kanunu’nun 194. maddesine göre tapu iptal ve tescil davası açabiliyor. Dava sonucunda, yapılan satış işlemi ve üçüncü şahıs üzerinde kayıtlı olan aile konutuyla ilgili tapu kaydı iptal Bubent uyarınca kendisine konut satışı yapılan kişi konutu 5 yıl süreyle başkasına satamaz ve devredemez. Bu husus tapu siciline şerh edilir. f) Ödeme planı: Konut ve işyeri satışlarında alınacak peşinat tutarı, satış bedelinin %50’sinden az olmamak üzere belirlenir. biFk. Aile Konutu ŞerhiAile Konutu Şerhi Nedir?Tarla Ve Arsalara Aile Konutu Şerhi Konulabilir Mi?Aile Konutu Şerhi Nasıl Konulur?Aile Konutu Şerhi Konulduğunda Kimlere Bildirimde Bulunulur?Oturulmayan Eve Aile Konutu Şerhi Konulabilir Mi?Aile Konutu Şerhi SüresiAile Konutu Şerhi İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?Aile Konutu Şerhi Dilekçesi Aile Konutu Şerhi MasraflarıAile Konutunun SatılmasıAile Konutu Şerhi Konulmamış Evin Satışının İptaliAile Konutuna HacizAile Konutu İcradan Satılabilir Mi?Boşanmadan Sonra Aile Konutunun DurumuAile Konutu Şerhi Nasıl Kaldırılır?Eşlerden Birinin Ölmesi Halinde Aile Konutu Ne Olacaktır?1-Eşler arasında edinilmiş katılma rejiminin bulunması halinde2-Eşler arasında paylaşmalı mal ayrılığı rejiminin bulunması halinde3-Eşler arasında mal ortaklığı rejiminin bulunması halindeAile Konutu Şerhi İle İlgili Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Eşlerin evlilik birliği içerisinde hayatlarını idame ettirdikleri ortak konut olan aile konutu aile yaşamı için büyük önem arz etmektedir. Malik olan eş diğer eşin rızasını almadan aile konutu üzerinde tasarrufta bulunması evlilik birliğine zarar verecektir. Aile konutu şerhi tam bu noktada büyük öneme sahiptir. Biz bu makalemizde aile konutunun maddi ve manevi korunmasını sağlayan aile konutu şerhini açıklayacağız. Bu konu detaylı bir konu olması sebebiyle işlemlerinizi gerçekleştirmeden önce konu hakkında bilgi sahibi olmak için uzman bir avukat yardımından faydalanmak büyük öneme sahiptir. Dolayısıyla makalemizin özenle okumanızı tavsiye ediyoruz. Aile Konutu Şerhi Nedir? Aile konutu üzerinde kanunda yazılı hukuki işlemlerin malik olmayan eşin ancak açık rızası ile yapılabileceğine dair tapu kütüğüne düşülen kayda aile konutu şerhi denilmektedir. Bu durumda malik olmayan eş aile konutunun korunmasında irade sahibi olacaktır. Bu şerh evlilik birliğini ve malik olmayan eşi koruma amacına yöneliktir. Aile konutu şerhi ile aile konutu üzerinde evlilik birliğini zedeleyici keyfi tasarrufların önüne geçilmesi amaçlanmıştır. Malik olmayan eş tapu kütüğünde aile konutu şerhi bulunan ortak konutu diğer eşin açık rızası bulunmadan başka birine satmış ise parasını almış olsa dahi malik olmayan eş tapu iptal tescil davası açarak satışın iptalini ve akabinde tescilin eski hale getirilmesini sağlayabilecektir. Görüldüğü üzere aile konutuna şerh konulması ile birlikte eşlerin konut üzerindeki iradi tasarrufların önüne geçilmesi sağlanacaktır. Tarla Ve Arsalara Aile Konutu Şerhi Konulabilir Mi? Tapuda tarla ve arsa şeklinde kayıtlı bulunan taşınmazların aile konutu hükümlerine tabi olup olmayacağı hususu herhangi bir hüküm bulunmaması sebebiyle tartışmalı bir konuydu. Yargıtay bu konuda verdiği bir kararında yapılan keşif sonucunda tapu sicilinde arsa şeklinde kayıtlı bir taşınmazın üzerinde bir konutun bulunduğu ve eşlerin birlikte yaşadıkları dönemde bu konutta oturduklarını dolayısıyla taşınmazın tapuda arsa şeklinde gösterilmiş olmasının aile konutu şerhi verilmesine engel teşkil etmeyeceğini belirtmiştir. Yukarıda da görüldüğü üzere Yargıtay somut olay özelinde bir değerlendirme yapmış ve arsa veya tarla üzerinde aile konutu olarak kullanılan bir kısmın bulunması halinde o kısım için aile konutu şerhi verilebileceğini kabul etmekteydi. Yargıtay’ın görüşüne uygun olarak tarihli 2014/4 sayılı genelge ile kanunda hüküm bulunmayan bu hususa ilişkin açıklık getirmiştir. Genelgeye göre; Tarla veya arsa üzerinde aile konutu olduğunun belediye veya muhtarlıktan alınan belge ile belgelendirilmesi ya da kadastro müdürlüğü / LİHKAB tarafından rapora bağlanması durumunda tapu siciline aile konutu şerhinin işlenebileceği hüküm altına alınmıştır. Dolaysısıyla bu genelge ile birlikte artık ilgililer tapuda arsa veya tarla şeklinde gösterilen taşınmazlar için cins değişikliği işlemi tesis etmeden kolaylıkla aile konutu şerhi koyabilirler. Aile Konutu Şerhi Nasıl Konulur? TMK’nın 194/3. maddesinde aile konutu şerhi hüküm altına alınmış fakat şerhin nasıl konulacağı açıklanmamıştır. TMK madde 194/3’de tapu müdürlüğünden şerh verilmesi talep edilebilir fakat bu talebin ne şekilde tesis edileceği düzenlenmemiştir. Uygulamada bir sorun yaşanmaması için aşağıda anlattığımız prosedüre dikkat edilmeli prosedür her ne kadar karmaşık olsa da uzman bir avukat yardımıyla pratik bir şekilde aile konutuna şerh konulabilir. DİKKAT Kanunda açıkça belirtilmeyen bu durum hakkında uygulamada sorunların yaşanmaması için TMK’nın yürürlüğe girdiği dönemde Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün tarihinde 2002/7 No’lu Genelge ile bu durum açıklığa kavuşturulmuş 2014 tarihinde ise 1756 2014/4 sayılı genelge ile yeniden düzenleme yoluna gidilmiştir. Biz de makalemizi güncel mevzuatı dikkate alarak hazırladık. 1756 2014/4 sayılı Genelge’ye göre; taşınmaz maliki olmayan eş ve taşınmaz maliki olan eş tek başına aile konutu şerhi için talepte bulunabileceği gibi her iki eşin birlikte de aile konutu şerhi için talepte bulunabilir. Taşınmazın bulunduğu yer tapu müdürlüğünden şerhin verilmesi talep edilebilecektir. Mahkeme kararına veya herhangi bir şerh anlaşmasına gerek bulunmaksızın gerekli belgelerle birlikte bir dilekçe ile istemde bulunulabilir. Talebin reddedilmesi için dilekçenin usul ve esası açısından doğru hazırlanmış olması ve istenilen belgelerin tam ve eksiksiz olması gerekmektedir. Talebin kabul edilmesi durumunda tapu kütüğünde ilgili taşınmaz üzerinde aile konutu şerhi düşülecektir. Aile Konutu Şerhi Konulduğunda Kimlere Bildirimde Bulunulur? TMK madde 1019’a göre aile konutu şerhi ile ilgili aşağıdaki hallerde bildirimde bulunulması gerekmektedir. Aile konutu şerhi malik olmayan eşin talebi ile işlendiyse malik olan eşe işlemin sonucu ile ilgili bildirimde bulunulması ipotek tedbir haciz vb. bulunan taşınmaza aile konutu şerhinin işlenmesi halinde ipotek tedbir ve haciz alacaklılarına bu işlem tesisi ile ilgili bildirimde konutu şerhi bulunan taşınmaza haciz, tedbir, ipotek vb. işlenmesi halinde lehine aile konutu şerhi verilen eşe bu işlem tesisi ile ilgili bildirimde konutu şerhinin mahkeme ya da icra müdürlüğünün yazısına istinaden terkin edilmesi durumunda malik olmayan eşe işlem hakkında bildirimde bulunulması konutu şerhi eşlerden herhangi birinin tek taraflı talebi ile terkin edilmiş ise diğer eşe bu işlemin sonucu hakkında bildirimde bulunulmalıdır. Oturulmayan Eve Aile Konutu Şerhi Konulabilir Mi? Aile konutuna ilişkin hükümlerin tesis edilebilmesi için o konutun aile bakımından yaşam merkezi halinde olması gerekir. Dolayısıyla herhangi bir konutun aile konutu şeklinde gösterilmesi hukuka uygun değildir. Eşlerin ortak seçtiği ve müşterek olarak kullandıkları ve düzenli olarak yaşadıkları konuta aile konutu denir. Yaşam merkezi olarak görülmeyen, fiili olarak ikamet edilmeyen konut aile konutu niteliğine haiz değildir. Fakat eşler bu niteliğe sahip olmayan taşınmazlar için tapu kütüğünde aile konutu şerhi koyabilirler. Aynı zamanda taraflar dava konusu taşınmaz hakkında da aile konutu iddiasında bulunabilirler. Burada mahkeme ayrıntılı bir araştırma yapmalı ve maddi hakikati ortaya çıkarmalıdır. Yargıtay kararları da bu görüştedir. Örneğin Yargıtay verdiği bir kararda dava konusu taşınmazın kullanılıp kullanılmadığına ilişkin bir araştırma yapmış ve konutun fiilen kullanılmadığı tespitini yapmıştır. Bunun akabinde ilgili Yargıtay Dairesi söz konusu taşınmazın tapu kütüğünde aile konutu şerhi bulunması söz konutu konutun aile konutu niteliğinde sayılamayacağını hüküm altına almıştır. Yargıtay kararlarından da görüleceği üzere aile konutu şerhi konulacak taşınmazın fiilen ve sürekli olarak kullanılıyor olması gerekmektedir. Aile Konutu Şerhi Süresi Dikkat edilmesi gereken hususlardan bir tanesi de şerhin süresidir. TMK madde 194’ün getirdiği hukuki korumanın başlaması geçerli bir evlilik birliğinin kurulmasının yanında eşlerden birinin malik olduğu taşınmazın aile konutu olarak özgülenmesi ve eşlerin fiili olarak bu konutta yaşamaya başlaması gerekmektedir. Bu şartların sağlanması durumunda aile konutu koruma süresi başlayacaktır. Aile konutu koruma süresi evlilik birliğinin ölüm, boşanma kararının kesinleşmesi vb. hallerle sona ermesine kadar devam edecektir. Başka bir deyişle şerhin süresi tapu siciline şerh ile başlayacak evlilik birliğinin sona ermesine kadar devam edecektir. Yani resmi evlilik süresince geçerliliğini koruyacaktır. Aile Konutu Şerhi İçin Gerekli Belgeler Nelerdir? Yukarıda izah ettiğimiz üzere talep sırasında sunulacak belgelerin eksik olması durumunda talep reddedilecektir. Böyle bir durumun yaşanmaması için gerekli belgeler tam ve eksiksiz hazırlanmalı ve uzman bir avukat görüşü alınmalıdır. Gerekli belgeleri şu şekilde sıralayabiliriz Aile konutu şerhi dilekçesiEvlilik cüzdanı yahut nüfus kayıt örneği evlilik birliğinin resmi olarak devam ettiğini kanıtlamak için gereklidir.Yerleşim yeri belgesi eşlerin aynı konutta birlikte yaşadıklarının kanıtlanması için gereklidir. ÖNEMLİ Talepte bulunan eşin MERNİS üzerindeki yerleşim yeri olarak kayıtlı bulunan taşınmaz ile şerh talebinde bulunulan taşınmazın farklı olması durumunda bu taşınmazın aile konutu olduğunun muhtarlık, apartman yönetimi, kadastro müdürlüğü, belediye vb kurumlar aracılığı ile belgelendirilmesi gerekmektedir. ÖNEMLİ Aile konutu şerhi dilekçesi önemli bir husus olduğundan aşağıda ayrıca incelenmiştir. Dilekçede usule ve esasa ilişkin hata yapılması halinde aile konutu şerhi talebinin reddi söz konusu olacaktır. Aile Konutu Şerhi Dilekçesi Aile konutu şerhi dilekçesi aile konutuna şerh konulmasını isteyen eşin taşınmazın bulunduğu Tapu Sicil Müdürlüğü’ne yazmış olduğu dilekçedir. Aile konutu şerhi dilekçesinde talepte bulunanın adı soyadı, talebin konusu, şerh talep eden taşınmaza ilişkin bilgilere yer verilmelidir. Aksi halde aile konutu şerhi talebi reddedilecektir. Unutmamak gerekir ki her somut olaya göre dilekçe yazılmalıdır. İnternet ortamında paylaşılan matbu dilekçe örnekleri hukuki hatalarla dolu olabilmektedir. Aile Konutu Şerhi Masrafları TMK madde 194’ün getirdiği korumadan yararlanmak isteyen kişilere mali bir külfet getirilmemiştir. Taşınmaz üzerine aile konutu şerhi konulması talebinde bulunan kişilerce bu işlem için harç vb bir bedel ödenmeyecektir. Fakat bu işlemi bir avukat aracılığı ile yürütmek isteyen kişiler yalnızca avukatlık ücreti ödeyecektir. Aile Konutunun Satılması Aile konutu olarak özgülenen taşınmazı eşlerden birinin diğer eşin açıkça rıza göstermemesi durumunda satışını gerçekleştirmesi mümkün değildir. Diğer eşin rızası alınmadan satış işlemi gerçekleştirilirse ne olacak? Artık bu durumda taşınmaz üzerinde aile konutu şerhinin mevcut olup olmadığı durumuna bakılacaktır. Eğer taşınmaz üzerinde aile konutu şerhi yoksa; Malik olan eşin satış işlemini gerçekleştirdiği üçüncü kişinin iyi niyeti korunmayacaktır. Diğer eşin rızası alınmaksızın konutun satış işlemi gerçekleştirilmiş ve tapu kütüğüne tescil ettirilmiş ise söz konusu tescil yolsuz tescildir. Bu halde açık rızada bulunmayan eş tapu iptal ve tescil davası açabilecektir. DİKKAT Aile konutu şerhi yapılmaması sebebiyle adına yolsuz tescil olunan 3. kişi satın aldığı konutu bir başkasına satarsa bu durumda satın alan kişinin iyi niyeti korunacaktır. Ve satış da geçerliliğini koruyacaktır. Eğer taşınmaz üzerinde aile konutu şerhi mevcutsa; Bu durumda yapılan satış işlemi geçersizdir. Rızası alınmayan eş söz konusu satışa sonradan da onay vermezse tapu iptal ve tescil davası açma hakkı bulunmaktadır. Bu şerh sayesinde tapuda 3. kişi adına görünen kaydı iptal ettirebilecektir. DİKKATEşin açık rızası alınmadan veya hiçbir şekilde rızası alınmadan gerçekleştirilen satışa eş daha sonrasında icazet verirse geçersiz olan bu satış artık geçerli bir hal alacaktır. Eğer rıza vermeyen eş haksız bir şekilde rıza vermekten imtina ediyorsa bu durumda diğer eş hakime başvurabilir. Tapu memuru aile konutu şerhinin bulunup bulunmadığı hususunda satış işleminin taraflarını bilgilendirir. Bu sebeple uygulamada aile konutu satışlarının önüne büyük oranda geçilmektedir. Bu hususu aşağıda tablo şeklinde açıkladık. AİLE KONUTUNUN SATILMASIŞerh VarsaŞerh Yoksa Rızası açık bir şekilde alınmayan eş tapu iptal ve tescil davası açabilir. Rızası alınmayan eşin satıştan sonra işleme onay vermesi durumunda satış geçerli hale gelir. Rızası açık bir şekilde alınmayan eş tapu kaydının düzeltilmesi davası açabilir. Aile konutunu satın alan kişi satın aldığı aile konutunu iyi niyetli başka birine satmışsa satış geçerli olur. Aile Konutu Şerhi Konulmamış Evin Satışının İptali Tapu kaydında aile konutu şerhinin bulunmaması halinde dahi tapu iptali ve tescili davası açılabilecektir. Makalemizde bunun hangi durumda mümkün olacağından bahsettik. Fakat uygulamada bu durum karşımıza çok çıktığından bu konunun detaylıca incelenmesi faydalı olacaktır. Aile Konutu Olan Fakat Tapuda Şerh Konulmayan Taşınmazın İptali İçin– Satışı gerçekleştirilen ve iptali istenen taşınmazın aile konutu olduğu herkes tarafından biliniyorsa – Davacı eşin rızası alınmadan satış işlemi gerçekleştirilmişse Yukarıdaki iki şartın birlikte gerçekleşmesi durumunda davacı eş tapu iptal ve tescil davası açabilecektir. Bu tapu iptal ve tescil davası taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesinde açılır. Görüleceği üzere aile konutu şerhi olmadan da evin satış işlemi iptal edilebilecektir. Aile Konutuna Haciz Aile konutu taşınmazın maliki olan eşin borçlarından dolayı taşınmazın haciz ettirilmesine ilişkin bir hüküm mevcut değildir. İcra İflas Kanunu’nun 82. maddesinde borçlunun haline münasip ev kavramı düzenlenmiştir. Söz konusu maddede borçlunun yaşamını sürdürdüğü haline münasip ev haczedilemeyecek mallar arasında sayılmıştır. Aile konutu her zaman borçlunun haline münasip ev olarak nitelendirilemeyecektir. Aile konutu somut olaya göre değerlendirilmelidir. Şayet aile konutu borçlu eşin barınma ihtiyacını karşılıyorsa yani münasip ev niteliğinde ise o vakit haczedilemezlik şikayetinde bulunulabilecektir. Yargıtay daha önce verdiği kararlarında sadece borçlu eşin haczedilemezlik şikayetinde bulunabileceğini, diğer eşin böyle bir hakkı olmadığını ifade etmiştir. Fakat Anayasa Mahkemesi’nin tarihli 2016/10454 sayılı kararı ile sadece borçlu eşin değil, hacizden etkilenen diğer eşin de haczedilemezlik şikayetinde bulunabileceği belirtilmiştir. Görüldüğü gibi bir taşınmaz sırf aile konutu diye haczedilemez mallar arasında yer almamaktadır. Aile konutunun kişinin haline münasip ev niteliğinde olup olmadığı, haline münasip ev niteliğinde ise haczin kaldırılmasına ilişkin itiraz şikayetini hangi eşin yapmaya yetkili olduğu somut olaya göre değişmektedir. İşin mahiyeti gereği bu konuda uzman bir avukattan yardım alınmalıdır. Aile Konutu İcradan Satılabilir Mi? Yukarıda da izah ettiğimiz üzere aile konutu haczedilebilir. Çünkü bu şerhin konulmasının asıl amacı malik olan eşin iradi tasarrufunun engellenmesidir. Aile konutunun icradan satılması da bir iradi tasarruf değildir. Dolayısıyla İcra İflas kanununun kuralları çerçevesinde aile konutunun satışı gerçekleştirilebilir. Boşanmadan Sonra Aile Konutunun Durumu Eşler anlaşmalı olarak boşanmaları durumunda boşanmanın tüm neticeleri üzerinde uzlaşmaya varırlar. Eşler aile konutu hakkında da uzlaşabilirler, aralarında anlaştıkları şekilde paylaşabilirler. Anlaşmalı Boşanma Davası adlı makalemizi okumak için linke tıklayabilirsiniz. Aile konutu hakkında eşlerin herhangi bir anlaşma yapmaması halinde; aile konutunun paylaşılması eşler arasında geçerli olan mal rejimi hükümlerine göre gerçekleştirilir. Eşler kendileri bir mal rejimi kabul etmişlerse aile konutu üzerinde bu mal rejimine göre bir paylaşıma gidilecektir. Fakat eşler bir mal rejimi kabul etmemişlerse yasal mal rejimi uygulanır. 2002 Yılından Önceki EvliliklerdeEvliliğin 2002 yılından önce kurulmuş olması halinde eşler bir mal rejimini kabul etmemişlerse yasal mal rejimi olan mal ayrılığı uygulanır. Mal ayrılığı rejimine göre aile konutuna kim malik ise boşanmadan sonra da konut ona ait Yılından Sonraki EvliliklerdeEvliliğin 2002 yılından sonra kurulmuş olması halinde bu durumda yasal mal rejimi edinilmiş mallara katılma rejimidir. Bu durumda aile konutu evlilik birliği devam etmekteyken edinilmişse aile konutu her iki eşin de sayılır. Boşandıktan sonra da mahkeme somut olaya göre bir değerlendirme yaparak tarafların menfaatine ve durumuna göre hakkaniyete uygun düşecek şekilde aile konutunun kimde kalacağına karar verir. ÖNEMLİ Hakim boşanma davası devam ederken aile konutunun kimde kalacağı konusunda henüz karar vermediyse bu durumda eşler aile konutunun elden çıkmasını engellemek için mahkemeden veya tapu müdürlüğünden şerh talebinde bulunabilir. Aile Konutu Şerhi Nasıl Kaldırılır? Evliliğin sona ermesi hali yanında evliliğin devamı müddetince birtakım hallerin varlığı durumunda da bu şerh tapu kütüğünden kaldırılabilir. Burada iki durumun gerçekleşmesi halinde şerhin kaldırılabilmesi gündeme gelecektir. İlk durum taşınmazın aile konutu vasfını yitirmesi durumudur. Diğer durum ise yeni bir aile konutu edinilmesi durumudur. Ancak bu durumların mevcudiyeti halinde tapu sicil memurunun aile konutu şerhini re’sen kaldırması mümkün değildir. Bu şekilde bir terkin yapılacaksa; malik eş tapudaki şerhin terkini için doğrudan ilgili tapu müdürlüğünden talepte bulunabilecektir. Fakat burada malik eş aile konutu şerhinin terkin edilmesi için öne sürdüğü iddiasını somut biçimde kanıtlayarak ortaya koyması gerekmektedir. Ayrıca şerh diğer eşin talebi sonucunda konulmuşsa bu eş de şerhin kaldırılmasını talep edebilir. Eşlerden Birinin Ölmesi Halinde Aile Konutu Ne Olacaktır? Eşlerden birinin ölmesi halinde Türk Medeni Kanunu’nda aile konutu hakkında evlilikte farklı mal rejimlerine göre farklı düzenlemelere gidilmiştir. 1-Eşler arasında edinilmiş katılma rejiminin bulunması halinde Eşler arasında edinilmiş katılma rejimi mevcutsa ve eşlerden birisi ölmüş ise Türk Medeni Kanunu’nun 240. maddesinde aile konutu ile ilgili sağ kalan eşin haklarının neler olduğu düzenlenmiştir. 2-Eşler arasında paylaşmalı mal ayrılığı rejiminin bulunması halinde Eşler arasında paylaşmalı mal ayrılığı rejimi mevcutsa ve eşlerden birisi ölmüş ise Türk Medeni Kanunu’nun 255. maddesinde aile konutu ile ilgili sağ kalan eşin haklarının neler olduğu düzenlenmiştir. 3-Eşler arasında mal ortaklığı rejiminin bulunması halinde Eşler arasında mal ortaklığı rejimi mevcutsa ve eşlerden birisi ölmüş ise Türk Medeni Kanunu’nun 279. maddesinde aile konutu ile ilgili sağ kalan eşin haklarının neler olduğu düzenlenmiştir. Aile Konutu Şerhi İle İlgili Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Aile konutuna ilişkin hükümler içeren Türk Medeni Kanunu’nun 194. maddesi tek başına yeterli değildir. Güncel genelge ve yönetmelik gibi çeşitli mevzuatlara da hakim olunması gerekmektedir. Aile konutuna şerh konulması karmaşık bir prosedür olmasına rağmen evlilik birliği için oldukça önemlidir. Çünkü konuta konulacak bu şerh konutunun mülkiyetine sahip eşin konut üzerindeki keyfi iradi tasarruflarını engellemekte ve malik olmayan eşin menfaatini korumaktadır. Anlattığımız tüm hususlar dikkate alındığında aile konutuna şerh konulması için prosedürün doğru bir şekilde işletilmesi gerekmektedir. Aile konutuna konulacak bu şerh işlemi aile hukuku gibi çok titiz davranılması gereken bir hukuk dalı içerisinde yer almaktadır. Dolayısıyla bu süreç bir avukat eşliğinde yürütülmeli ve neticelendirilmelidir. İstanbul Şişli Mecidiyeköy bölgesinde İstanbul Boşanma Avukatı ve Mecidiyeköy Aile Hukuku Avukatı olarak faaliyet gösteren Çelik & Baştürk Hukuk Ve Danışmanlık Ofisi aile hukuku alanında uzman avukatları ile müvekkillerine profesyonel avukatlık hizmeti vermektedir. Aile konutu ya da ortak konut olarak bilinen ve eşlerin birlikte kullandıkları ev konusunda sahip oldukları hakları bilmeleri önem taşır ancak bu konuda maalesef önemli derecede bilgi eksikliği bulunuyor. Tüm evli çiftleri ilgilendiren bu konuda bilinmesi gerekenleri bu yazımızda sizler ile paylaşıyoruz. Aile konutu nedir? Eşlerin tasarruf hakları nelerdir? Eşlerden birinin açık rızası olmaksızın yapılamayacak işlemler nelerdir? Yapılması durumunda bu işlemlerin hukuki durumu nedir?Evlilik birliğinde eşlerden her birinin kural olarak diğer eşin iznine gerek duymaksızın her tür hukuki işlemi yapma yetkisi vardır. Türk Medeni Kanunu TMK 193. maddesi de bu hususa değinerek, kanunda aksine bir düzenleme olmadığı durumlarda eşlerden her birinin, diğer eş veya üçüncü kişiler ile her türden hukuki işlem yapabileceği hükmünü getirir. İşte bu düzenlenmenin istisna durumunu ise aile konutu üzerindeki eşlerin tasarruf hakkı Konutu Nedir?Aile Konutu Üzerinde Tasarruf Haklarıİşlemlerin Hukuki Durumuİyi niyetli Üçüncü Kişinin DurumuAile Konutu ŞerhiYargıtay Uygulaması ve KabulüAile Konutu Nedir? Aile konutu kavramı karşılığını TMK 194. madde düzenlemesinde bulur ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ile kazandırılmıştır. Aile konutu, eşlerin birlikte yaşadıkları aile yaşamlarının merkezi olan konuttur. Bir konutun, aile konutu vasfını kazanabilmesi için, bu evin eşlerce fiilen kullanılmaya başlaması gereklidir. Ayrıca aile konutu ancak tek bir konut olabilir. Bu kapsamda devamlı oturulmayan ve ikincil özellikli olan yazlık, dağ evi, bahçe evi, bağ evi, çiftlik evi gibi konutlar bu kapsam dışında Konutu Üzerinde Tasarruf HaklarıAile konutu eşlerin tasarruf haklarının sınırını TMK’nun 194. maddesinin 1. fıkrası düzenler. Bu düzenlemeye göre eşlerden biri, diğer eş tarafından verilen açık bir rıza olmadıkça, aile konutu ile ilgili kira sözleşmesi fesih işlemini yapamaz, bu konutu devredemez ya da konut üzerindeki haklara herhangi bir sınır başka ifadeyle, bir eşin aile konutu üzerinde tasarruf hakkı diğer eşin açık rızasına bağlı kılınmıştır. Bu kapsamda ipotek verme gibi konut üzerindeki haklara sınır getiren tasarruflarda da diğer eşin rızası konu ile alakalı bir başka kanuni düzenlemede 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunun 349. maddesinde bulunur. Buradaki düzenlemede de aile konutu olarak kiralanan bir taşınmazda kiracı, eşinin açık rızası bulunmadıkça kira sözleşmesini feshedemez hükmü yer Hukuki DurumuEşlerden biri, öteki eşin açık rızasını almadan aile konutunu devreder, kira sözleşmesini fesheder ya da aile konutunda bulunan hakları sınırlarsa bu işlemler geçersiz olur. Ancak açık rızası olmaksızın işlem yapılan eş, bu işlemlere icazet verir yani sonradan rıza gösterirse işlem en başından itibaren geçerli duruma rıza olmadan işlemin yapılması ve sonradan da icazet verilmemesi durumlarında;Kira sözleşmesi feshedilmişse, açılacak bir davayla feshin geçersizliği tespit konutunun devredilmesi halinde devrin iptali ya da intifa hakkı gibi bir işlem yapılmış ise bu verilen hakların kaldırılması talep açık rızası alınmayan eş bu işlemlerin geçersizliğinin tespitini ve durumun eski hale getirilmesini niyetli Üçüncü Kişinin DurumuAile konutu üzerinde diğer eşin rızası olmaksızın işlem yapan eş ile bu işlemi gerçekleştiren 3. kişilerin iyi niyetli olmaları işlemleri geçerli hale getirmez. Yani aile konutu olduğunu bilmeden bir eş ile hukuki işlem yapan 3 kişinin iyi niyeti bu işlemler yönünden Konutu ŞerhiEşlerin birlikte kullanılan gayrimenkul üzerindeki bahsi geçen tasarruf haklarındaki sınırlandırma, aile konutu şerhi konulması ile değil kanunun emredici hükümleriyle getirilmiştir. Bu bağlamda aile konutu şerhinin verilmesi kurucu değil yalnızca açıklayıcı bir niteliktedir. Yani bu şerhin konulmadığı konutlar yönünden de aynı tasarruf sınırlandırmaları vardır. Şerh konulmasa da diğer eşin rızası alınmaksızın yapılan işlemin geçersizliği iddia ve dava konutu şerhini ise TMK 194 maddesinin 3. fıkrası açıklamıştır. Bu düzenlemeye göre, taşınmazın maliki olmayan eş, konut ile ilgili şerhin düşülmesini tapu müdürlüğünden talep edebilir. Aile konutu şerhi için;Taşınmazın aile konutu olduğunu gösteren muhtarlıktan ya da apartman yönetiminden alınmış bir belge,Vukuatlı bir nüfus kayıt örneği ya da evlilik cüzdanıOlması gerekir. Bu belgeler ile taşınmaza tapuda malik olarak bulunmayan eş, konut ile ilgili tapu kütüğüne aile konutu şerhini Uygulaması ve KabulüAile şerhi konulmamış konutlar üzerinde de, bu niteliklerinin bulunması halinde yani ortak kullanılan konut olması durumunda, diğer eşin rızası alınmadan belirtilen işlemlerin yapılmasının geçersiz kabul edileceği ve bu işlemlere katılan üçüncü kişilerin iyi niyetlerinin de korunmayacağı konusunda Yargıtay uygulamaları da netlik ve istikrar kazanmıştır. Bu tip davalara bakan Yargıtay 2. Hukuk Dairesi içtihatları da bu konutun aile konutu ile ilgili olarak hukunun açıkladığı kararlar bu şekildedir.

aile konutu şerhi olmayan evin satışı